วันเด็กกลับมาอีกครั้ง โลกทวิตเตอร์คงกลับไปเปลี่ยนภาพอวาตาร์เป็นภาพเด็กกันทั้ง timeline ตามทุกปี แต่ปีนี้มีประเด็นการเมืองเข้ามาก็อาจจะถึงเวลาพูดถึงเรื่องสังคมสักหน่อย
มีคนเขียนถึงในทวิตเตอร์ว่าวันเด็กแทนที่ผู้ใหญ่จะบอกให้เด็กเป็นอะไร น่าจะเป็นวันที่ให้เด็ก นั่นคือจะให้อะไรเด็ก มากกว่าจะบอกว่าจะเอาอะไรจากเด็ก อยากได้เด็กแบบไหนทำตัวยังไง
บ้านผมเป็นคนจีนรุ่นสาม รุ่นปู่ย่าตายายนั้นมาจากเมืองจีนทั้งหมด มองย้อนดูแล้ว เวลาพูดถึงเด็ก ก็เห็นว่าคนแต่ละรุ่นให้อะไรรุ่น “เด็ก” ของตัวเองได้บ้าง
รุ่นปู่นั้นคงเป็นเรื่องของความเป็นอยู่ กินอิ่ม นอนหลับ บ้านมีหลังคา ความสำเร็จของรุ่นปู่ที่บ้านคือเราไม่มีปัญหาอัตคัดอาหารแต่ละมื้ออีกแล้ว แม้จะหลงเหลือแนวคิดเช่น ต้องกินไม่ให้เหลือ หรือกินข้าวเยอะๆ ไม่เปลืองกับข้าวอะไรอย่างนั้นอยู่บ้าง
รุ่นพ่อแม่หลังจากเรื่องกินอยู่กลายมาเป็นเรื่องการศึกษา ที่บ้านผมเองนับว่าได้โอกาสการศึกษาอย่างเต็มที่ มีคอมพิวเตอร์ให้ใช้แต่เด็ก หนังสือเป็นของที่ซื้อได้ไม่จำกัด ในบ้านของผม (ซึ่งจำได้ว่าตอนเด็กๆ ซื้อหนังสือหนึ่งพันบาทนี่กองใหญ่มาก) ผลสำเร็จคือทุกคนในครอบครัวก็ประสบความสำเร็จในการเรียนกันดี
คำถามคือถ้ามีรุ่นต่อไป เราจะให้อะไรเขาได้ เราอยู่ในยุคที่การศึกษาไม่ใช่ของแพงขนาดนั้น โรงเรียนติวเตอร์ไม่จำเป็นต้องต่อคิวไปสมัครแต่อย่างใด คอมพิวเตอร์ คอร์สเรียนออนไลน์ล้วนเข้าถึงได้ในราคาถูกพอที่ชนชั้นกลางจะจัดหาได้ไม่ยาก
ในโลกแห่งความฝัน หากฝากอะไรให้คนรุ่นต่อไปได้ คงเป็นสังคมที่เปิดกว้าง เราอยู่ในยุคที่ต้องตระหนักว่าแนวคิดเรื่องการงาน เรื่องอาชีพมั่นคงที่เคยเป็นจริงมาหลายชั่วอายุนั้น เป็นจริงน้อยลงเรื่อยๆ ในชั่วอายุที่ผ่านมาเราเปลี่ยนความคิดจากที่ว่าดาราคืออาชีพเต้นกินรำกินไม่น่านับถือ กลายเป็นอาชีพที่ได้รับความนับหน้าถือตาในสังคม จนมาถึงยุคที่ความเป็นดาราเป็นสิ่งที่ไขว้คว้ากันเองได้ จากงานประกวดต่างๆ เรื่อยมาสู่การลงมือเป็น YouTuber ในทุกวันนี้
เราไม่รู้หรอกว่ารุ่นต่อไปจะเลี้ยงตัวด้วยอาชีพอะไร เราไม่รู้หรอกว่าคนรุ่นต่อไปจะเจอแฟนทางไหน ยี่สิบปีก่อนหากใครบอกว่าเจอแฟนทางอินเทอร์เน็ตก็นับเป็นเรื่องน่าตื่นเต้น แต่ห้าปีที่ผ่านมาเพื่อนเก่าเราสักคนจะบอกว่าเจอแฟนทาง Tinder ก็ไม่ใช่เรื่องน่าตกใจอะไรแล้ว
ความเปลี่ยนแปลงที่เราประสบนี้ควรเตือนเราคนรุ่นปัจจุบันว่า “เราไม่รู้” อะไรเลยเกี่ยวกับคนรุ่นหน้า เด็กรุ่นนี้สิบขวบต้องฝึกขับรถไหม หรือรถไร้คนขับจะเต็มถนนแล้วตอนพวกเขาอายุพอทำใบขับขี่ พวกเขาควรเรียนอะไร ขณะที่เรานั่งรอว่านักร้องต่างประเทศสักคนจะมาจัดคอนเสิร์ตที่ไทยไหม ลูกหลานของเราหลายๆ คนอาจจะคุยกับนักร้องที่เขาชอบผ่าน IG Story ได้โดยตรงโดยพ่อแม่ไม่รู้เรื่องด้วย
เราได้แต่หวังว่าสังคมที่เราทิ้งไว้ให้จะไม่โหดร้ายกับพวกเขาจนเกินไป พวกเขาจะมีโอกาสลองผิดลองถูกกับชีวิตที่เราก็ให้คำแนะนำไม่ค่อยได้นี้ และพวกเขาจะเติบโตขึ้น โดยสามารถอยู่กับสังคมที่เราไม่รู้จักนี้ไปได้อย่างมีความสุข
น่าเศร้าที่สังคมเราในช่วงสิบปีมานี้ถดถอยลงอย่างรวดเร็ว เราอยู่ในโลกที่มีแต่สีขาวกับดำ เรานิยามความดีและความชั่วโดยมีเส้นแบ่งที่ชัดเจนโดยไม่รอ เราเป็นสังคมที่ให้อภัยกันน้อยลงเรื่อยๆ และสามารถเรียกร้องการเพิ่มโทษอย่างไม่สมสัดส่วนได้โดยมีเสียงดังในสังคม
วันนี้ที่ผมมองย้อนกลับไป 50-60 ปีแล้วเห็นสังคมที่รุ่นก่อนหน้าทิ้งไว้ให้ ก็ได้แต่สงสัยว่าอีก 20-30 ปีข้างหน้าเราจะมองย้อนกลับมาแล้วคิดว่าเราทิ้งอะไรไว้ให้คนรุ่นต่อไป